اثرات نرم کننده،ژل و تافت بر موها

  

بیشتر آدم‌ها از این که موهایشان بعد از حمام حالت وز به خود می‌گیرد و به سختی شانه می‌شود، شاکی هستند و دوست دارند بعد از حمام کردن، موهایی نرم، صاف و درخشنده داشته باشند. شاید شما هم جزء همین افراد باشید و شاید تا به حال، راه‌های زیادی را امتحان کرده باشید. به هر حال به نظر می‌رسد استفاده ازنرم‌کننده و حالت‌دهنده (کاندیشنر) می‌تواند یکی از آسان‌ترین و بی‌دردسرترین راه ‌حل‌ها باشد. 

         

نرم‌کننده

حالت‌دهنده یا کاندیشنر از موادی تشکیل شده که در ساختار مولکولی آن بار مثبت وجود دارد. خنثی شدن بار الکتریکی مو توسط حالت‌دهنده باعث مسطح شدن پولک‌های مو و صاف شدن آن‌ها و در نتیجه حالت‌پذیری، درخشش و سهولت شانه زدن در حالت خشک و مرطوب می‌شود.

هر چه جنس مو خشک‌تر باشد، نیاز بیشتری به حالت‌دهنده دارد. طوری که برای موهای خیلی خشک و آسیب‌دیده، از حالت‌دهنده‌هایی با نفوذ ‌عمقی ‌استفاده می‌شود.

به طور کلی، حالت‌دهنده‌ها دو دسته هستند:

دسته اول آن‌هایی‌ هستند که بعد از شامپو زدن استفاده می‌شوند و قبل از خشک کردن نیاز به آبکشی دارند، بنابراین مقدار کمی از آن روی مو باقی می‌ماند.

دسته دوم از حالت‌دهنده‌ها، نیاز به آبکشی ندارند، بنابراین تا دفعه بعد که شامپو زدن انجام می‌شود، به طور کامل روی موها باقی می‌مانند.

بر خلاف آبکشی شامپو که هر چه بیشتر باشد بهتر است، برای آب‌کشی حالت‌دهنده زیاد افراط نکنید. چون همان‌طور که گفته شد، باید مقداری از حالت‌دهنده روی سطح موی شما باقی بماند.برای این منظور، حالت‌دهنده را زمانی استفاده کنید که قصد دارید از حمام خارج شوید.  

  

نکته دیگری که باید تأکید کنم، این است که تنها مقدار کمی از حالت‌دهنده باید روی موی شما باقی بماند، در حدی که هنوز احساس کنید سطح مو لیز است، زیرا باقی گذاشتن مقدار زیادی از حالت‌دهنده، نه تنها باعث نرمی ‌و حالت‌پذیری بیشتر مو نمی‌شود، بلکه باعث احساس سنگینی و کدورت مو شده و آن را بد حالت می‌کند. البته روی موهای زبر و ضخیم، ناچارید مقدار بیشتری از حالت‌دهنده به جا بگذارید تا اثر کند.

حالت‌دهنده

شکل دادن به مو تاریخچه‌ای بسیار طولانی به قدمت دوران باستان دارد. در آن دوران، از استوانه‌های فلزی، روغن‌ها و مواد معطر برای این کار استفاده می‌شد، اما الان فرآورده‌های گوناگونی تولید شده که بخشی از درآمد ما صرف خریداری آن‌ها‌ ‌می‌شود.

شما با این فرآورده‌ها چقدر آشنایی دارید؟ ژل، اسپری، موس، فوم، کرم، واکس و ... و این که هر کدام چه فایده و ضررهایی دارد.

موادحالت‌دهنده ی مو، همگی از نظر شیمیایی، پلیمرهای حل شده در حلال مایع هستند. از نظر ترکیب شیمیایی، ژل، موس‌ و فوم، پلیمرهایی بر پایه ی آب هستند و اسپری بر پایه ی الکل است و کرم‌ها بر پایه ی روغن.

وظیفه پلیمرهای موجود در این ترکیبات، این است که رشته‌های مو را به هم وصل کند، ضمن این که پوشش پلیمری محیط بر تارهای به هم چسبیده ی مو، باعث افزایش حجم کلی آن‌ها می‌شود.

     

ژل؛ چرب ‌و چیلی سیخ‌سیخ‌کن

در حال حاضر، ژل‌های مو به دو دسته ی کلی تقسیم‌بندی می‌شوند.ژل‌های روغنی یا میکرو ژل‌ها که به صورت امولسیون‌های شفاف روغن در آب هستند. (قطرات روغن آن‌قدر کوچک‌اند که امولسیون شفاف به نظر می‌رسد.) این نوع ژل‌ها بیشترجهت درخشندگی و گره‌گشایی از مو موقع برس یا شانه کردن استفاده می‌شوند.   

 

ژل باید پوششی سبک، قابل انعطاف و شفاف روی مو بر جا بگذارد و درخشندگی خاصی به آن بدهد. ضمن آن که گره‌ها و الکتریسیته ی ساکن مو را تا حدی کم می‌کند. هر چه مقدار ماده مصرف شده کمتر باشد، موها شل‌تر خواهند ایستاد. ولی مصرف بیش از حد ژل، موجب کدر شدن موها می‌شود، طوری‌ که این مواد مانند دانه‌های برف یا شوره ی سر روی موها جمع می‌شوند.

ژل‌ها نسبت به موس‌ها قوام سفت‌تر و کم‌انعطاف‌تری به موها می‌دهند و برای آرایش‌ها و مدل‌هایی که نیاز به قوام و انعطاف‌ناپذیری مو دارند، به کار می‌روند.

بیشتر تولیدکنندگان برای موهای معمولی و موهایی که به سختی حالت می‌گیرند، فرمول‌های جداگانه دارند.

   

موس؛ نرم ونازک مثل کف

موس یا فوم، یکی از محصولات شکل‌دهنده مو است که به شکل کف‌ِ کرم‌مانند، از بطری خارج می‌شود.

مواد تشکیل‌دهنده‌ ی آن شبیه ژل مو است، با این تفاوت که در قوطی‌های تحت فشار است و در ترکیب آن، علاوه بر مواد فعال، مقدار کمی ماده ی پیشران وجود دارد که وظیفه خارج کردن ماده و تولید کف را دارد. این کف با شانه روی مو پخش می‌شود.

موس لایه ی نازک تری نسبت به ژل روی مو به‌ جا می‌گذارد. در عوض، قدرت نگهداری کمتر و توانایی کمتری در شکل دادن مو دارد و آدم در موقع استفاده از موس، نسبت به ژل احساس بهتری دارد. موس‌ها در واقع برای قوام ‌و ضخامت دادن به مو در نظر گرفته شده‌اند و بیشتر به همراه سشوار استفاده می‌شوند.   

 

تافت؛ فیس‌فیس پُر فروش

‌افشانه‌ها یا اسپری‌های مو، محلول‌هایی هستند که وقتی به مو زده می‌شوند، ‌پوشش نازکی با استحکام کافی ایجاد می‌کنند که بعد از تبخیر حلال، مو را در جای خود‌ ‌نگه می‌دارد.  

اسپری‌های مو دو دسته‌اند:

- اسپری مدل‌دهنده که برای مدل دادن به موها به کار می‌رود.

- اسپری تثبیت‌کننده که برای تثبیت مدل مو، استفاده می‌شود.

هر چه قطرات اسپری با اندازه ی درشت‌تری پراکنده شوند، موها با قدرت بیشتری به هم متصل می‌شوند، ولی در عوض دیرتر خشک می‌شوند و مو حالت چسبناک به خود می‌گیرد.

هر چه اندازه قطره‌های اسپری کوچک‌تر باشد، قدرت اتصال موها کمتر شده، زودتر خشک می‌شود و با برطرف شدن حالت چسبناک، احساس بهتری هنگام دست کشیدن به موها، بر جای می‌ماند. 

 

چه شامپویی بخریم؟  

       

تما تا به حال به قصد خرید شامپو یا نرم‌کننده، سری به بازار گیج‌کننده شامپوها زده‌اید. هزاران نوع شامپو در بازار موجود است و هر هفته هم انواع جدیدتری به فروشگاه‌ها می‌آیند. فروشنده‌های مختلف، شامپوهایی را به شما پیشنهاد می‌کنند که بعضی از آنها واقعا از لحاظ قیمت با انواع دیگر تفاوت زیادی دارند. آن وقت است که شما از خودتان می‌پرسید:

آیا قیمت شامپوها معیار قابل قبولی برای بهترین بودن آنهاست؟

برای رهایی از سردرگمی هنگام خرید شامپو، گفتگویی با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست و مو و رییس مرکز تحقیقات پوست و سالک در این خصوص داشته ایم که پیش روی شماست. 

آقای دکتر! بهترین شامپو، چه شامپویی است؟ 

چیزی به عنوان بهترین شامپو وجود ندارد. اغلب شامپوها اثر پاک‌کنندگی مطلوبی دارند و پولی که شما برای خرید شامپو پرداخت می‌کنید، سلیقه شخصی است و لزومی ندارد برای بدست آوردن شامپوی خوب، حتما پول زیادی خرج کنید. مقصودم این است که الزاما قیمت گران شامپو، معیار خوب بودن آن نیست.

همه شامپوها حاوی ترکیبات سورفاکتانت هستند و عمل زدودن چربی و چرک و سایر زواید روی مو را انجام می‌دهند که این مواد همراه با کف در موقع آبکشی از بین می‌روند.  

کف زیاد شامپوها چه‌طور؟ آیا نشانه بهتر بودنشان نیست؟ 

سورفاکتانت‌های متنوعی با خواص متفاوت وجود دارند. بعضی از آنها برای برطرف کردن گرد و خاک، و بعضی دیگر برای برطرف کردن چربی بهترین اثر را دارند. بعضی‌ها کمتر کف کرده و بعضی زیاد کف می‌کنند. برای همین تولیدکنندگان شامپو از انواع مختلف سورفاکتانت‌ها کمک می‌گیرند. برای مثال شامپوی موی چرب در مقایسه با شامپوی موی خشک باید سورفاکتانتی با کیفیت بالای چربی‌زدایی داشته باشد.

در هر صورت مصرف‌کنندگان، اختلاف بین شامپوها را خیلی کم متوجه می‌شوند، بنابراین فکر نکنید شامپوهایی که تحت عنوان شامپوی تقویتی هستند، شامپوی بهتری هستند. تولیدکنندگان، عوامل غلیظ کننده یا رقیق‌کننده را به لحاظ فروش و تجمل به شامپو اضافه می‌کنند. حتی اگر سورفاکتانت‌ خاصی، کف کافی تولید نکند به شامپوها مواد کف‌زا می‌افزایند که همه اینها جنبه تجمل و حفظ بازار تبلیغات را دارد.  

پس ما چه‌طور یک شامپوی مناسب برای موهایمان بخریم؟ 

چون موها متفاوت هستند و شامپوها نیز مختلف، بهترین راه، امتحان کردن انواع شامپو و در نهایت انتخاب مناسب‌ترین آنهاست. بر چسب روی شامپو به معرفی ترکیبات موجود در آن می‌پردازد. اگر موهای شما در اثر مواد مختلف مثل مواد مش یا فر یا به هر دلیل دیگری، آسیب دیده، بهتر است به اسیدیته شامپو دقت کنید.

اسیدیته شامپوها بین قلیایی متوسط تا اسیدی سبک تنظیم می‌شوند.

اگر موهایتان آسیب‌دیده شامپوهای خنثی یا شامپویی با اسیدیته سبک که مو را کمتر متورم کرده و لایه خارجی کوتیکولی مو را کمتر به هم می‌ریزد، انتخاب کنید.  

مواقعی که مو به نرم‌کننده احتیاج دارد، می توانیم از شامپوهایی که حاوی مواد نرم‌کننده هستند استفاده کنیم؟ 

خیر، توصیه ما این است که اگر موی شما به نرم‌کننده نیاز دارد، به جای استفاده از این‌گونه شامپوها، بعد از زدن شامپو و شستن آن، از یک نرم‌کننده استفاده کنید، چون مشکل است که یک شامپو دو عمل تمیز کردن و نرم کردن موها را با هم انجام دهد و در عین حال لایه‌ای از ذرات نرم‌کننده در آن شامپو روی موها باقی می‌ماند که این ذرات، خود می‌توانند باعث تجمع چربی شوند.  

 

بهترین کار این است که به موهایتان شامپو بزنید و بعد از آبکشی از یک نرم‌کننده استفاده کنید. این ترکیبات وقتی به دنبال شامپو مصرف شوند، روی تار مو پوششی نامرئی و ظریف به جا می‌گذارند که کوتیکول به هم خورده ی مو را صاف می‌کند و ممکن است حتی جاهایی از کوتیکول مو را که کنده شده است، پُر کند. با این کار، مو کمتر گره می خورد و به راحتی شانه می‌شود و به درخشندگی و توان آن افزوده می‌شود.  

 

اکثر کاندیشنرها (Conditioner) یا حالت‌دهنده‌ها، فوری عمل می‌کنند و فقط برای یک دقیقه باید روی مو بمانند و سپس آبکشی شوند. این ترکیبات تقریبا برای اکثر مردم رضایت‌بخش هستند، اما برای موهای آسیب‌دیده باید از حالت‌دهنده‌های سنگین‌تری استفاده کرد که قبل از آبکشی، باید مدت 10 دقیقه یا بیشتر روی سر بمانند.   

 

یادآور می‌شوم به ادعاهای گوناگون تبلیغاتی توجه نکنید و این نکته را به یاد داشته باشید که ساقه موها بافت مرده‌اند و نمی‌توان آنها را تغذیه کرد و یا آسیب‌ها را به‌طور دایمی تغییر داد. کاندیشنرها به‌ طور موقتی عمل می کنند و بس. 

پس ویتامین‌ها و عصاره‌های گیاهی موجود در آنها موجب درمان آسیب‌ها نمی‌شوند؟  

تنها راه درمان موهای آسیب‌دیده، کوتاه کردن آنهاست نه شستشو. باید منتظر ماند تا موی سالم جایگزین شود. اضافه کردن انواع عصاره گیاهان و ... به حالت‌دهنده‌ها مانند سایر روغن‌ها یا پروتئین‌ها عمل می‌کند. پروتئین‌ها به مو و سطح آسیب دیده می‌چسبد و کوتیکول را پُر می‌کند. جالب است بدانید همه حالت‌دهنده‌ها یکسانند و تنها در قسمتی که مو به آن احتیاج دارد جذب می‌شوند و بقیه آبکشی می‌شود. آب همیشه اولین ماده‌ای است که روی برچسب‌های این مواد وجود دارد، چون پایه همه مواد دیگر است. جاذب‌الرطوبت‌ها و گلیسیرین، با جذب آب از هوا، مو را نرم و براق می‌کند.

پروتئین‌ها نیز موقتا ترک‌ها را به هم می‌چسبانند و سطح نابرابر مو را صاف می‌کنند تا موها آسیب جدی نبینند.

در مورد بعضی ترکیبات گیاهی ، تخم مرغ، حنا و... با اینکه گفته می‌شود خاصیت طراوت‌افزایی و جوانی دارند، اما سند علمی برای چنین ادعایی وجود ندارد.